Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009

Ο Βασίλης Τσιτσάνης και η Μαρίκα Νίνου στην Ταβέρνα του Χοντρού



Να μια ιστορική φωτογραφία, που το πρωτότυπό της μου δάνεισε φίλος συλλέκτης για να την αντιγράψω. Από τα χαρακτηριστικά του Τσιτσάνη (τα συγκρίνω με φωτογραφία του στο λεύκωμα «Ρεμπέτικα Τραγούδια», έκδοση Κέδρος, του Ηλία Πετρόπουλου, σελ. 529), ανάγεται στο 1952. Είναι μάλλον επιχρωματισμένη και στις τέσσερις γωνιές του πρωτοτύπου υπάρχουν τρυπήματα. Προφανώς τοποθετούνταν με πινέζες στην προθήκη του μαγαζιού, όπου τραγουδούσε η κομπανία, για διαφήμιση του προγράμματος. Ο φίλος μου επιβεβαίωσε τέσσερις από τους εικονιζόμενους: Βασίλης Τσιτσάνης, δίπλα του ο Γιάννης Παπαϊωάννου και παραδίπλα η Μαρίκα Νίνου. Πίσω από τον Παπαϊωάννου, ο Γιώργος Μητσάκης (οι άλλοι τρεις είναι άγνωστοι). Επίσης, κατά τη γνώμη του, το μαγαζί είναι η Ταβέρνα του Χοντρού. Αυτό μάλλον επιβεβαιώνεται και από το βιντεάκι, όπου φαίνεται η λουλουδένια διακόσμηση πάνω από το πάλκο, όπως και στη φωτογραφία.

Επειδή περί Τσιτσάνη ο λόγος, ζωντανά τον άκουσα στο Καλαμάκι της Θεσσαλονίκης το 1959, όπου τραγουδούσε με τη Σεβάς-χανούμ (Σεβαστή), μια μέρα πριν κατηφορίσω προς Κόρινθο για να καταταγώ στον στρατό. Πραγματική μυσταγωγία. Αν ακουγόταν χτύπος πηρουνιού, σταματούσε, κοίταζε άγρια τον δράστη και ξανάρχιζε όταν επικρατούσε πάλι απόλυτη ησυχία. Αξίζει να αναφέρω και μια άλλη προσωπική εμπειρία: Τέλος της δεκαετίας του ’40 (1948-1949), δεκάχρονος τότε εγώ, έκανε συχνά τα βράδια επέλαση στο σπίτι μας, από την Πάνω Πόλη όπου έμενε, ένας μικροανεψιός της μητέρας μου. Παντρεμένος από τα δεκάξι του με έξι παιδιά, πέντε αγόρια και ένα κορίτσι, το στερνοπούλι. Η επέλαση γίνονταν με κουρσάρα. Μέσα, αυτός, η γυναίκα του, τα τρία μικρότερα από τα έξι παιδιά, το γραμμόφωνο και δίσκοι εβδομηνταοκτώ στροφών με ρεμπέτικες επιτυχίες, πιο πολλές του Τσιτσάνη. Μαζί, σακκούλες με τρόφιμα για μεζέδες της στιγμής και μπουκάλια ούζο. «Γιάννη», έλεγε στον πατέρα μου, που ήταν μάγειρας, «φτιάξε εσύ τους μεζέδες μέχρι να φτιαχτούμε εμείς με τον Τσιτσάνη». Έβγαζε καλά λεφτά (είχε μπακάλικο στο Καπάνι), άλλά τίποτα δεν του έμενε με τη ρεμπέτικη ζωή που έκανε, χωρίς όμως να αφήνει την πολυμελή οικογένειά του να πεινάει. Βοήθησε και μας στις δύσκολες μέρες της κατοχής που τα τρόφιμα σπάνιζαν. Κάθε βράδυ στα ρεμπετάδικα της εποχής και «όλα τα ωραία μέχρι το πρωί». Κλασικός τύπος ρεμπέτη, μπεσαλής, ανοιχτόκαρδος και χωρατατζής. Την εγκυμοσύνη της γυναίκας του μας ανάγγελνε κάθε φορά παραφράζοντας το γνωστό εκκλησιαστικό τροπάριο: «Ο άγγελος εβόα τη κεχαριτωμένη του Βάνγκου η γυναίκα είναι πάλι γκαστρωμένη».

15 σχόλια:

Dinos-Art είπε...

Βλέποντας ξανά και ξανά το βιντεάκι, δεν έχω αμφιβολία ότι η φωτογραφία είναι από την Ταβέρνα του Χοντρού. Αν και σεις δείτε με προσοχή το βιντεάκι, τα πρόσωπα της κομπανίας που τραγουδούν είναι τα ίδια με αυτά της φωτογραφίας.
Καλό ξημέρωμα σε όλους.

55fm είπε...

Nτίνο έχεις δίκιο.
Ίδια πρόσωπα,με μουστάκι και χωρίς και το ταβερνάκι του Χοντρού.
Η Βασιλειάδου απίθανη,όλα ήταν ανθρώπινα...όλα ήταν γνήσια...
Γλένταγαν και γέλαγαν οι άνθρωποι,και η φτώχεια,φτώχεια...
Καλημέρα!

Dinos-Art είπε...

Την ίδια φωτογραφία, μαζί με μήνυμα σε απάντηση του δικού σου, στην πέρασα με e-mail. Δεν ξέρω αν μπόρεσες να την κατεβάσεις γιατί είχε αρκετά BITES.
Καλημέρα Ουρανία-Όλγα!

ΓΙΑΝΝΑ είπε...

Καλημερα αγαπητε Ντινο.Ωραιοτατες οι περιγραφες σου με εκαναν να στρεψω το βλεμμα προς τα πισω.Χτες βραδυ εντελως συμπτωματικα,ειδα στην κρατικη τηλεοραση ενα αφιερωμα στην Νινου και ειδα πολλες φωτο,σαν κι αυτη που μας εφερες εδω.Εμαθα τοσα πραγματα και διαβαζοντας σημερα οσα γραφεις, νομιζα πως ζουσα την συνεχεια της εκπομπης.Ηταν μπορω να πω συγκινητικο.

Dinos-Art είπε...

Την ώρα που έκαμνα αυτήν την ανάρτηση, εντελώς τυχαία, παιζόταν στην τηλεόραση το αφιέρωμα για την Νίνου, όπως μου είπε και η γυναίκα μου.
Μεγάλα ονόματα στο ρεμπέτικο, που δυστυχώς δεν θα ξανάρθουν, όσο κι αν προσπαθούν οι νέες κομπανίες να τους μιμηθούν. Το θετικό είναι ότι τα τραγούδια τους αγκαλιάζονται και τραγουδιούνται ακόμη από τα νέα παιδιά. Μια καλή κομπανία, με όνομα "Η Παρέα του Τσιτσάνη", είναι αυτή που οργάνωσε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, που προσπαθεί, με επιτυχία θα έλεγα, να προσεγγίσει τον σωστό τρόπο απόδοσης των τραγουδιών του Τσιτσάνη. Δίνει αφιλοκερδώς συναυλίες σε φυλακές, νοσοκομεία και άλλους τέτοιους χώρους σε όλη την Ελλάδα.
Καλή σου μέρα Γιάννα.

55fm είπε...

Ντίνοοοοοοοοοοοοο,ξύπνα μη κοιμάσαι!
Μόλις ήρθα απ΄το γραφείο και με περίμενε ένας υπέροχος φάκελος!
Ομορφιές απίθανες γεμάτος!!!
Ήρθε φέτος ο άγιος Βασίλης για μένα,πιο γρήγορα και μου αποκάλυψε ότι είναι ζωγράφος τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου!
Και δάκρυσα...
Και συγκινήθηκα...
Και ένιωσα υπέροχα!
Ήθελα να το μοιραστώ αυτό μαζί σου...υπέροχε Άνθρωπε!
Θέλω ώρα, για να μιλήσω μαζί τους και να΄ταγκαλιάσω ένα ένα... και θα σε ξαναξυπνήσω!
Σε ευχαριστώ μέσα απ΄την καρδιά μου.
Τα υπόλοιπα σε γράμμα...

Dinos-Art είπε...

Ουρανία, είδες τα ΕΛΤΑ! Χθες τα έστειλα σήμερα τα έλαβες.
Χαίρομαι που σου άρεσαν σε πρώτη φάση, ελπίζω όταν "μιλήσεις και τ'αγκαλιάσεις" η χαρά να συνεχισθεί.
Καλά, πού κατάλαβες ότι κοιμόμουν; Απαραίτητη η siesta μία με μιάμιση ώρα κάθε μέρα, για να μπορώ σαν νυχτοπούλι να τριγυρνώ μέχρι τις δύο τα ξημερώματα άνάμεσα σε αυτά που ζωγραφίζω και στο computer, (τελευταία τρέλα).
Καλό απόγευμα.

55fm είπε...

Δεν θέλω να ξανακούσω κακή κουβέντα για τα ΕΛΤΑ!
Λειτούργησαν άψογα!
Βρίσκω το πρόγραμμά σου ωραιότατο!
Είμαι σαίνη και κατάλαβα περί ύπνου(μετριοφροσύνη)βουλωμένο γράμμα διάβασα...
Λοιπόν είμαστε σπίτι μου,καιρός χειμωνιάτικος,ζέστη,κεράκια και φωτάκια όπου χρειάζεται και απολαμβάνουμε εγώ και ο Σαλονικιός αγαπημένος μου,τις δημιουργίες σου!
Είμαστε ενθουσιασμένοι!
Η Ελένη Μπιρμπίλη, κείμενο στις γυναίκες-γάτες είναι η Μπιρμπίλη από το Ρέθυμνο;

Poet είπε...

Μια προέκταση στην ιστορία, κοριτσάκια. Με τον Ντίνο ακούσαμε μαζί τον Τσιτσάνη στο Καλαμάκι το 1959, μαζί κατεβήκαμε μετά στην Αθήνα και ακούσαμε την κομπανία του χωρίς εκείνον βέβαια, μαζί πήγαμε μετά στην Κόρινθο να καταταγούμε, μαζί κουρευτήκαμε πριν μπούμε στο στρατόπεδο και βγάλαμε φωτογραφίες ως «γλόμποι».

Φαίνεται ότι με το κούρεμα εκείνο εξιλεωθήκαμε γιατί διατηρούμε τα μαλλιά μας ως τώρα.

Dinos-Art είπε...

Όλγα-Ουρανία, τον Σαλονικιό σου, πιστεύω, θα του κινήσουν το ενδιαφέρον, λόγω τοπικισμού, τα τοπία της γης που πατούσε, αλλά κυρίως τα βιωματικά μου μικρά πεζά.
Δεν ξέρω αν θυμάται τον λάκκο, που τώρα βέβαια είναι δρόμος, η οδός Καυτανζόγλου, όπου και συνεχίζω να μένω πάνω στα λείψανα του παλιού πατρικού που δόθηκε αντιπαροχή.
Ναι, αυτή είναι η Ελένη. Κάποτε είχαμε μία διαδικτυακή παρέα, στην οποία συμμετείχε και ο Τόλης, και ανταλλάσσαμε εικονο-μηνύματα και ζωγραφιές. Όταν τους έστειλα μια ζωγραφιά με γατούλες, η Ελένη έγραψε το ποιηματάκι που ενσωμάτωσα σ'αυτόν τον πίνακα.
Καληνύχτα αμφοτέροις.

Dinos-Art είπε...

Ωραία η συνέχεια που έδωσε ο Τόλης στην ιστορία. Αν βρω τη φωτογραφία με τους "γλόμπους", θα την αναρτήσω για να σας βάλω πάλι σε περιπέτεια αναγνώρισης.
Καληνύχτα σε όλους.

55fm είπε...

Καλαμέρα!
Ντίνο,έλαβα δυο e-mail σου.
Θέλω να σου πω,ότι νιώθω σα να σε ξέρω χρόνια...
Ο Τόλης συνέχισε την ιστορία η οποία με συγκινεί ιδιαίτερα!
Οσο για την Ελένη Μπιρμπίλη, γνωρίζω μια συγγραφέα με αυτό το όνομα, και
μάλιστα προχθές ,είχε μια παρουσίαση του καινούργιου της βιβλίου, που έχει να κάνει με τον αδικοχαμένο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο.
Μπορεί να είναι η ίδια...
Φιλιά

Dinos-Art είπε...

Κι εγώ έχω την ίδια αίσθηση Όλγα μετά τα e-mails που ανταλλάξαμε και τη συνεχή επικοινωνία.
Αυτή πρέπει να είναι η Μπιρμπίλη. Διάβασα κι εγώ στο διαδίκτυο για μια βιβλιοπαρουσίαση που είχε στιν 09.12.09.
Καλημέρα.

ippoliti_ippoliti είπε...

Ηθελα μια καλησπέρα να σας πώ και πως μ'άρεσε αυτό το λιτό αφιέρωμα στον Τσιτσάνη.
Καλό σας βράδυ

Dinos-Art είπε...

Χαίρομαι που σου άρεσε ippoliti_ippoliti. Ίσως κάποια στιγμή ακολουθήσουν κι άλλα, βγαλμένα από προσωπικά μου βιώματα.
Καλή σου μέρα.